Alışveriş bağımlılığı, bireyin düzenli olarak kontrol dışı ve aşırı alışveriş yapma eğiliminde olduğu bir durumu ifade eder. Bu durum, genellikle duygusal boşlukları doldurma, stresten kaçma veya özsaygı sorunlarıyla başa çıkma amacı taşır.
Belirtileri Nelerdir?
- Ödeyebileceklerinden fazlasını harcamak,
- Kızgın veya depresif hissetmeye bir tepki olarak alışveriş yapmak,
- Önceki alışveriş çılgınlığı hakkında daha az suçluluk hissetmenin bir yolu olarak alışveriş yapmak,
- Çok fazla harcama veya alışveriş nedeniyle ilişkilerine zarar verme,
- Alışveriş davranışının kontrolünü kaybetme
Risk Altındaki Kişiler Kimlerdir?
Risk altındaki kişiler arasında özsaygı sorunları yaşayanlar, stresle başa çıkma zorluğu çekenler ve duygusal boşluğu alışverişle dolduranlar bulunabilir.
İyileşme Süreci Nasıl İlerler?
Tedavi genellikle bilişsel davranışçı terapiler, destek grupları ve gerekirse ilaçları içerir. Bilişsel davranışçı terapiler, bireyin alışveriş düşüncelerini ve davranışlarını anlamasına yardımcı olarak sağlıklı başa çıkma stratejilerini geliştirmeyi amaçlar. Destek grupları, benzer sorunları olan kişilerle bağlantı kurmayı ve deneyim paylaşmayı sağlar. İlaçlar, psikiyatrik değerlendirme sonucunda uygun görüldüğünde kullanılabilir.
Bu bağımlılıkla mücadelede bilinçli harcamalar, bütçe planlaması ve alışveriş yapmadan önce düşünce süreçlerini değerlendirmek önemlidir. Ayrıca, duygusal ihtiyaçları karşılamak için alternatif yollar bulmak ve destek sistemleri oluşturmak da tedavinin bir parçasıdır.
Kuzma ve Black, kompülsif satın almada danışanların, davranışlarını kontrol etmek ve alışveriş alışkanlığını kendileri kırmaları için dört aşamalı bir yaklaşım izlemelerini teşvik etmektedirler. Bunlar:
- Zorlayıcı bir müşteri olduğunuzu kabul etmek,
- Kredi kartlarından ve çek defterinden kurtulmak, kolay kredi kaynakları alışveriş sorununu körükler,
- Yalnızca bir arkadaş veya akraba ile alışveriş yapın, gereksiz aşırı harcamadan duyulan utanç aşırı harcama eğilimini azaltır,
- Alışveriş dışında zamanınızı geçirmenin anlamlı yollarını bulmak alışveriş bağımlılığını yenmede önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, alışveriş bağımlılığı, bireyin hayatını olumsuz etkileyen bir sorun olabilir. Ancak, uygun tedavi ve destekle bu bağımlılığı yönetmek ve aşmak mümkündür.
Psk.Dnş.Derya Karataş
Kaynakça:
- Ayazoğlu, B. A., Melisa, A. K. S. U., Ünübol, H., & Sayar, G. H. (2019). Alışveriş bağımlılığı. Etkileşim, (4), 44-64.
- Fatih, B. A. L., & OKKAY, İ. (2022). İnternet tabanlı sorunlu alışveriş davranışı: çevrimiçi alışveriş bağımlılığı. Bağımlılık Dergisi, 23(1), 111-120.
‘’Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka bir ruh sağlığı uzmanına başvurunuz.’’