Sevgisiz(Loveless)
Yönetmen: Andrey Zvyagintsev
Yapım Yılı: 2017
Sevgisiz(Loveless), sevgi bağının olmadığı ilişkilerin nasıl da çürümeye mahkûm olduğunu oldukça çarpıcı şekilde anlatan bir dram filmi. 12 yaşındaki Alyosha, boşanma sürecinde olan anne ve babasının konuşmasını duyduktan sonra ansızın ortadan kaybolur. Tanık olduğu konuşmada anne ve babası onun nerede kalacağından bahsederken yatılı bir okul ve çocuk yurdunda kalma seçenekleri gündeme gelir. İkisi de Alyosha’yı kurtulunulması gereken bir yük olarak görürler. Onların zihinleri sadece kendi kişisel meseleleriyle meşguldür. Anne, sevmeden yaptığı bu evliliğin somut bir kanıtı olarak gördüğü Alyosha’dan neredeyse nefret etmektedir. Onu kendisine engel olan, tiksinç bir varlık olarak tanımlar. Baba ise, yine sevmeden yapmış olduğu bu evliliği sadece iş yerindeki konumunu devam ettirmek için sürdürmeye çalışır. İş yerinde katı Katolik kuralları geçerlidir ve evli olmayanlar işe alınmaz, boşananlar ise bunu herkesten saklar. Nihayetinde ikisi için de Alyosha sadece nereye taşınacağı mesele olan bir nesne gibidir.
Kahvaltı masasında Alyosha annesine konuşmalarını duyduğunu söylediğinde annesinin onu duymazdan gelmesi bunun en çarpıcı göstergesidir. Alyosha hem şiddetle ihmal edilen hem de her haliyle varlığı inkâr edilen bir çocuktur. Bu inkâr o denli büyük bir boyuta ulaşmıştır ki, anne babası ayrı evlerde sevgilileriyle birlikte olurken o gün Alyosha’nın evi terk ettiği gün olarak gösterilir. İkisi de bir çocuğu olduklarını inkâr etmiş, varlığını unutmuş ve sadece kendilerini iyi hissedebilecekleri mekanlara çekilmişlerdir. Zhenya’nın(anne) Alyosha’ya karşı olan nefretinin kökenlerini sevgilisiyle yaptığı konuşmada duymak mümkündür. ‘’Daha önce hiç kimseyi sevmedim. Sadece çocukken annemi sevmiştim ama o da bana karşı duygusuzdu’’ ilerleyen sahnelerde Zhenya’nın annesini de izleme şansımız olur. Tıpkı Zhenya’nın Alyosha’ya yaptığı gibi onu bir yabancının yanında aşağılar, kırıcı sözler söyler ve suçlar. Bu sahnenin benzeri filmin başında Zhenya’nın Alyosha’ya yaptıklarını anımsatır. Öğrenilen ve içselleştirilen olduğu gibi aktarılır, yani sevgisizlik bir şekilde nesiller arası yol alır. Alyosha’nın kaybıyla Zhenya kendini suçlamaya ve belki de ilk kez üzülmeye başlar. Ancak Boris’de(baba) bunu gözlemlemeyiz. Kayıp durumunun kendisi bile derin bir inkarla yanıt bulmuş gibidir.
Alyosha ortadan kaybolarak ve eve dönmeyerek sanki filmin başında ondan kurtulmaya çalışan anne babasının ve hatta büyükannesinin arzusunu yerine getirmiş gibidir. Bir yükten kurtulmuşlardır. Ancak anne ve babası için asıl yükün Alyosha olmadığı son derece açıktır. Zhenya sevgilisiyle aynı evde yaşamaya başlar ve eskiden olduğu gibi kafasını telefonundan ve sosyal medyadan kaldırmaz. Değişen hiçbir şey yoktur. Boris ise yeni ailesiyle yaşarken küçük çocuğuna Alyosha’ya yaptığı gibi bir eşya muamelesi yapar ve çocuk mutlu şekilde oynarken sadece kendisi rahatsız olduğu için onu beşiğine iğrenç bir şeyi taşıyormuş gibi neredeyse fırlatır. Yaşam onun için de farklı bir mekânda aynı şekilde devam etmektedir. Alyosha’ya ne olduğunu biz seyirci olarak bilemeyiz. Ancak Zhenya’nın sevgilisinin söylemiş olduğu bir cümle filmi özetler gibidir: Sevgisiz yaşanmaz. Alyosha sevgisizlikten ortadan kaybolmuş, anne ve babası ise bu sevgisizliği sadece gittikleri yerlere taşımış, fiziksel olarak orda gibi görünseler de aslında onlar da hiçbir zaman gerçekten görünür olmamışlardır. Filmin kar görüntüleriyle başlayıp öyle sonlanması belki de bu yüzdendir. Sevginin olmadığı yer ancak ölümü ve yıkıcı olanı ayakta tutabilecektir.
Filmin fragmanını buradan izleyebilirsiniz.
Uzm.Psk.Dnş.Miralem Gür