Tükenmişlik sendromu; özellikle uzun süre yoğun stres yaşayan kişilerde görülen, fiziksel, duygusal ve zihinsel olarak tükenme hali şeklinde tanımlanan psikolojik bir zorluktur. Kişinin sosyal ilişkilerinde, iş yaşamında veya genel olarak gündelik hayatında motivasyon kaybı, tatminsizlik, başarısızlık gibi olumsuz duygu ve düşünceler geliştirmesine sebep olmaktadır. Tükenmişlik sendromu mutlaka uzman yardımı alınması gereken önemli bir psikolojik durumdur.
Tükenmişlik sendromu nasıl anlaşılır?
Dünya genelinde pek çok insanın zorlu yaşam koşulları ile mücadele etmek zorunda kalması, olumsuz duyguların hayatın normal bir parçası gibi görünmesine yol açar. Bu durum, tükenmişlik sendromunun yavaş ve sinsi bir şekilde ilerleyerek fark edilmesini zorlaştırır. Yardım alınmaya başlanmadığı süre boyunca stres ve olumsuz yaşam koşullarının devam etmesi ile birlikte bazı belirgin semptomlar yaşanmaya başlar.
Tükenmişlik sendromu belirtileri arasında yaygın olarak görülenler ise şunlardır:
- Karamsarlık
- Bedensel ve duygusal olarak tükenmişlik hissiyatı
- Dalgınlık ve unutkanlık
- Dikkat dağınıklığı
- Sürekli bitkin ve yorgun hissetmek
- Değersizlik hissi
- Uyku sorunları
- Kişiyi adeta esir alan olumsuz düşünceler
- Solunumda güçlük
- Kalp çarpıntısı
- İşten soğuma ve mesleki özgüvende azalma
- Kolay işleri bile tamamlamakta zorlanmak
- Bacaklar, baş ve sırt başta olmak üzere vücudun bazı bölgelerinde ağrılar
- İshal ve kabızlık gibi sindirim sisteminde ortaya çıkan rahatsızlıklar
Tüm bu belirtilerin yanı sıra kişiye özgü belirtilerin de ortaya çıkması mümkündür. Bu nedenle kendisinde yukarıdaki belirtilerden birkaçının var olduğunu fark eden kişiler, mutlaka bir uzmandan yardım almalıdır.
Tükenmişlik sendromuyla nasıl baş edilir?
Tükenmişlik sendromu yaşayan kişiler, pek çok zaman kendilerini yardım isteyemeyecek kadar güçsüz ve çaresiz hissedebilirler. Bu durumda kişinin yakınlarına büyük bir sorumluluk düşer. İyileşme süreci boyunca yakınların desteği, tükenmişlik sendromuyla mücadele eden kişi için çok önemlidir. Yakınlarının kişiye çok fazla yüklenmesi ise bunaltıyı artırmaktan başka bir işe yaramayacaktır. Bu nedenle kişi mutlaka profesyonel yardım almaya yönlendirilmelidir.
Psikoterapi, tükenmişlik sendromu yaşayan kişiler için uygulanabilecek etkili bir yöntemdir. Terapi sürecinde öncelikli olarak kişinin içerisinde bulunduğu durumu anlamlandırmasına ve bu durumdan yola çıkarak neler yapabileceğini keşfetmesine yardımcı olunur.