Ergenlik dönemi, bireylerin hem fiziksel hem de zihinsel olarak hızla değiştiği, kimlik ve bağımsızlık arayışında olduğu bir süreçtir. Bu dönemde ortaya çıkan ruh sağlığı sorunları, gençlerin sağlıklı bir yetişkinlik dönemi geçirebilmeleri için desteklenmesi gereken bir konudur. Özellikle ailelerin bu dönemde gençleri anlamaya yönelik destekleyici yaklaşımlar sergilemesi büyük önem taşır. Ergenlerde en sık görülen ruh sağlığı sorunları arasında anksiyete, depresyon, kimlik karmaşası ve bağımlılık yer alır.
Ergenlik Dönemi Ruh Sağlığı Sorunları
- Anksiyete ve Stres: Ergenler, okul başarısı, sosyal ilişkiler ve gelecek kaygısı gibi konular nedeniyle stres yaşayabilirler. Bu dönemde sınav kaygısı gibi performans odaklı endişeler de sıklıkla görülür. Ailelerin, gençleri başarı odaklı değil, süreç odaklı desteklemeleri, anksiyetenin azaltılmasında etkili olabilir (Kessler et al., 2005).
- Depresyon: Ergenlikte yaşanan hormonal değişiklikler, duygusal dalgalanmaları beraberinde getirir. Bu dönemde yalnızlık, çaresizlik ve değersizlik hissi yaşayan gençlerde depresyon gelişebilir. Ebeveynlerin gençlerin duygularını anlamaya çalışarak onları yargılamadan dinlemesi, duygusal olarak destekleyici bir ortam sağlaması önemlidir (Steinberg & Morris, 2001).
- Kimlik Karmaşası: Ergenler, bu dönemde kendilerini keşfetmeye çalışır ve kimliklerini şekillendirir. Kimlik karmaşası yaşayan gençlerde, kendini kabul etme ve bireysel sınır belirleme gibi konularda zorluklar gözlemlenebilir. Bu süreçte, gençlere kendilerini ifade etme ve farklı kimlikleri deneme özgürlüğü tanımak, sağlıklı bir kimlik gelişimi için önemlidir (Erikson, 1968).
- Bağımlılık: Ergenlik döneminde akran baskısı ve merak gibi nedenlerle alkol, madde ve teknoloji bağımlılığı gibi sorunlar yaşanabilir. Ailelerin bu konuda bilgilendirici ve destekleyici bir tutum sergileyerek gençleri risklerden koruması, bağımlılıkların önlenmesine yardımcı olur.
Aileler İçin Destekleyici Yöntemler
- Etkili İletişim Kurmak: Aileler, gençlerle etkili bir iletişim kurmaya özen göstermelidir. Dinlemek, gençlerin kendilerini ifade etmelerine fırsat tanımak ve yargılayıcı olmamak, aile içi iletişimi güçlendirir. Açık iletişim, gençlerin duygusal yüklerini paylaşmalarına ve destek aramalarına yardımcı olur (Chu et al., 2010).
- Duygusal Destek Sağlamak: Ergenler, karmaşık duygular yaşarken ailelerinden anlayış beklerler. Onları yargılamadan dinlemek ve duygularını kabul etmek, gençlerin kendilerini güvende hissetmelerini sağlar. Bu yaklaşım, aile içinde duygusal desteğin artmasını ve ergenlerin ruhsal sağlığının korunmasını sağlar.
- Profesyonel Destek Arayışını Teşvik Etmek: Bazı ruh sağlığı sorunları aile desteğinin ötesinde, profesyonel yardıma ihtiyaç duyabilir. Aileler, gençleri psikolojik destek aramaya teşvik etmeli ve gerekirse bir uzmanla iletişime geçmelerini sağlamalıdır. Ergenlik dönemindeki ruh sağlığı sorunları profesyonel destekle daha etkin bir şekilde ele alınabilir.
Ergenlik dönemi, gençlerin duygusal ve zihinsel olarak zorlu bir süreçten geçtiği, aynı zamanda kimliklerini şekillendirdikleri kritik bir dönemdir. Bu dönemde yaşanan ruh sağlığı sorunlarına karşı, ailelerin destekleyici ve anlayışlı bir tutum sergilemesi önemlidir. Etkili iletişim, duygusal destek, sorumluluk verme ve profesyonel yardımı teşvik etme gibi yöntemlerle aileler, gençlerin ruh sağlığını korumaya ve gelişimlerini desteklemeye yardımcı olabilir.
Psk.Dnş.Derya Karataş
Kaynakça:
- Öztop, D. B. (2012). Adolesanda ruhsal sorunlar. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 16(Ek), S14-S18.
‘’Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka bir ruh sağlığı uzmanına başvurunuz.’’