Narsisizm, bireyin kendine aşırı düşkünlüğü, kendi değerini abartma ve başkalarının duygularını veya ihtiyaçlarını önemsemeden sadece kendi çıkarlarını gözetme eğilimini ifade eder. Bu terim, Antik Yunan mitolojisindeki Narkissos’un hikayesinden gelir. Narkissos, son derece yakışıklı ancak başkalarının duygularıyla ilgilenmeyen bir gençtir. Bir gün suyun yüzeyinde kendi yansımasını görür ve bu yansımanın güzellik ve mükemmellikle dolu olduğuna inanır. Kendine aşık olan Narkissos, yansımasını elde etmeye çalışır ancak her seferinde yansıması dağılır. İmkansız aşkına ulaşma isteğiyle kendini kaybeden Narkissos, suya düşerek ölür. Bu durum, onun gerçek dünyadaki ilişkilere ve duygusal bağlantılara kapalı olduğunu sembolize eder.
Narsisistik Kişilik Bozukluğu Belirtileri:
Narsisizmin kökeni sadece mitolojiye dayanmaz; psikolojide de derinlemesine incelenir. Narsistik bireyler genellikle kendi değerlerini abartırlar, sürekli dikkat ve övgü ararlar. Empati eksikliği ve başkalarının ihtiyaçlarını görmezden gelme eğilimi, ilişkileri zayıflatır. Narsistik kişiler, eleştiriye karşı hassas olabilir ve kendi kusurlarını kabul etmekte güçlük çekerler. Narsisizmin DSM-V’teki belirtilerine göre aşağıdaki belirtilerden beş ya da daha fazlasının olması narsisistik kişilik bozukluğu göstergesidir:
1. Kendisinin çok önemli olduğu duygusunu taşıma, başarılarını ve yeteneklerini abartma, yeterli bir başarı göstermeksizin üstün biri olarak bilinmeyi bekleme.
2. Sınırsız başarı, güç, zekâ, güzellik ya da kusursuz sevgi üzerinde kafa yorma.
3. Özel ve eşi bulunmaz biri olduğuna ve ancak özel ya da toplumsal durumu üstün kişilerin kendisini anlayabileceğine ya da ancak onlarla arkadaşlık etmesi gerektiğine inanma.
4. Çok beğenilmek isteme.
5. Hak kazandığı duygusu taşıma. Kendisinin, özellikle kayırılacak olduğu bir tedavi biçiminin uygulanacağı beklentisi içinde olma ya da bu beklentilerine göre uyum gösterme.
6. Kişiler arası ilişkileri kendi çıkarları için kullanma ve kendi amaçlarına ulaşmak için başkalarının zayıflıklarını kullanma.
7. Empati (eş duyum) yapamama. Başkalarının duygularını tanıyıp, tanımlama ve ihtiyaçlarının farkına varıp, bu ihtiyaçların giderilmesi konularında isteksiz olma.
8. Çoğu zaman başkalarını kıskanma ya da başkalarının kendisini kıskandığına inanma.
9. Küstah, kendini beğenmiş davranış ya da tutumlar sergileme; eleştirilere karşı öfke, utanç veya küçük düşme tepkisinde bulunma (Köroğlu, 1994: 248).
Narsisizm Türleri:
Narsisizmin iki temel türü vardır: sağlıklı ve patolojik. Sağlıklı narsisizm, bireyin sağlıklı bir öz saygı ve kendine güvene sahip olması anlamına gelir. Bu, bireyin kendi ihtiyaçlarını karşılamasına yardımcı olabilir. Ancak patolojik narsisizm, kişinin sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyen ve aşırı bir ego merkezli yaklaşımı ifade eder. Bu durum, psikolojik sorunlara, depresyona ve yalnızlığa yol açabilir.
Günümüzde Narsisizm:
Narsisizm, modern toplumda da gözlemlenen bir fenomendir. Sosyal medyanın yükselişi, insanları sürekli olarak kendi görüntülerini sergilemeye teşvik ederken, başkalarının onayını arama isteği artabilir. Bu, narsistik özelliklerin gelişimini tetikleyebilir.
Narsisizm bireyin kendine olan düşkünlüğünü ve başkalarının ihtiyaçlarını göz ardı etme eğilimini ifade eder. Narkissos’un hikayesi, bu olguyu sembolize ederken, psikolojideki derinlemesine çalışmalar da narsizmin farklı yönlerini anlamamıza yardımcı olur. Sağlıklı öz saygı ile patolojik ego arasındaki dengeyi bulmak, bireyin duygusal ve sosyal refahı için hayati öneme sahiptir.
Siz de kendinizde narsisizm belirtileri görüyorsanız ve bu belirtiler ilişkilerinizi ve yaşam kalitenizi etkiliyorsa uzman desteğine başvurabilirsiniz.
Psk.Dnş. Derya Karataş
Kaynakça:
- Anlı, İ. & Bahadır, R., G. (2007). Kendilik psikolojisine göre narsisistik ve sınır kişilik bozukluğu. Psikoloji Çalışmaları, 27, 1-12.
’’Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka bir ruh sağlığı uzmanına başvurunuz.’’