Overthinking(aşırı düşünme), kişinin zihninin düşünsel süreçlerle aşırı meşgul olması ve nihayetinde de kısır bir döngü içerisine girmesi olarak tanımlanmaktadır.
Kişi düşünsel faaliyete çok fazla yatırım yapmaya başladığında, içinde bulunduğu andan büyük oranda kopar ve eyleme geçmekte zorlanır. Yoğun şekilde düşünmek, üzerine düşünülen konu her ne ise onu daha da içinden çıkılmaz bir hale getirebilir. Dengenin bozulduğu hiçbir alan kişiyi rahatlatıp büyümesi için olanak tanımaz. Overthinking(aşırı düşünme) eyleminin de benzer şekilde, düşünsel faaliyetin aşırı bir forma dönüştüğü, dengenin kaybolduğu anlamını taşıdığı söylenilebilir. Kişi, birçok şey üzerine detaylı analiz yapar ve bu analiz genellikle olumsuz içeriklerden meydana gelir. Nihayetinde olumsuz düşünceler fazlasıyla zihni meşgul etmiş olur ve bunun için çokça zaman harcanır.
Aşırı düşünen kişi bu durumdan rahatsızlık duyar. Ancak düşünme sürecini kendisine fayda sağlayacak şekilde dönüştürmekte zorlanır. Eğer ki detaylı şekilde analiz edilen durumlar ve bu durumlarla ilgili üretilen yoğun düşünceler gelecekle ilgiliyse bu daha çok kendisini kaygı olarak gösterir. Ancak kişinin zihni daha çok geçmişte yaşadıklarına takılı kaldıysa bu zihinsel geviş getirme olarak adlandırılabilir. Tekrar tekrar geçmişe dönülür ve yaşanılanlar verimsiz şekilde irdelenir. Eyleme geçmeden önce düşünmek ve durumu analiz etmek elbette ki ortaya çıkabilecek riskleri en aza indirebileceği için kişiye fayda sağlayabilir. Herhangi bir sorunun çözümünü kolaylaştırabilir. Ancak bunlar overthinking(aşırı düşünme) faaliyetinin kısıtlı olumlu yanlarıdır. Çünkü bir eylemden önce aşırı düşünmek kişinin tamamen eylemsiz bir hale geçmesine neden olabilir. İçinde bulunulan anda kalınamadığı için yaşam akışı içerisindeki değişimlere uyum sağlamak son derece zorlaşır.
Aşırı düşünmenin elbette ki tek ve standart bir nedeni yoktur. Ancak kişinin kendisine hata yapma şansı tanımaması, mükemmeliyetçi olması ya da bunlarla ilişkili olarak kendisiyle ilgili gerçekçi olmayan yüksek beklentilerinin olması aşırı düşünmeye yatkınlık geliştirmesine zemin hazırlayabilir. Nihayetinde düşünce parçalara bölünerek kontrol edilmeye çalışılır ve kontrol edildikçe kişi kendisini daha güçlü hisseder. Temelde kontrol ettiği şeyler, olası bir başarısızlık durumunda deneyimlemek zorunda kalacağını düşündüğü hayal kırıklığı, yetersizlik hissi ya da üzüntü olabilir. Düşünülerek aslında neyin kontrol edilmeye çalışıldığı ancak kişinin hikayesi öğrenildiğinde mümkün olabilir. Eğer ki aşırı düşünme yaşamı durduracak, eylemleri ketleyecek boyuta ulaştıysa psikolojik destek almak faydalı olacaktır.
Uzm.Psk.Dnş.Miralem Gür
Kaynakça:
Bostancı, B.(2023). Genç yetişkinlerde aşırı düşünme: Psikolojik esneklik ve mükemmeliyetçilik ile ilişkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
’’Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka bir ruh sağlığı uzmanına başvurunuz.’’