Sınav kaygısı, kişinin sınav gibi herhangi bir değerlendirilmenin yapılacağı durumlarda başarısızlık ihtimaline ilişkin hissettiği endişe ve huzursuzluğu tanımlamaktadır. Özellikle performansın nicel olarak hesaplandığı durumlarda ortaya çıktığı söylenilebilir. Eğitim sisteminin yazılı ve sözlü sınavlar üzerine kurulduğu ülkemizde, her yaştan kişinin sınav kaygısına son derece aşina olduğu görülmektedir. Bu nedenle kişinin sınav kaygısını tanıması ve anlamlandırması, var olan potansiyelini de daha kolay ortaya koymasını sağlayabilir.
Sınav Kaygısının Belirtileri
Her duygu gibi kaygı da sağlıklı ve normaldir. Ancak belli bir düzeyin üzerinde olması kişinin potansiyelini önemli oranda etkileyebilmektedir. Sınav kaygısının fizyolojik ve psikolojik belirtilerinden bahsetmek mümkündür. Kalp atış hızının artması, yüzde kızarma, şiddetli terleme ve mide bulantısı gibi belirtiler fizyolojik belirtilerken; aşırı gerginlik, sinirlilik, sınava dair düşüncelerle fazlasıyla meşgul olmak ise, psikolojik belirtiler olarak tanımlanmaktadır. Bu belirtiler, performansın ortaya konulacağı zamandan günler öncesinden başlayabilmektedir. Kişi, günler öncesinden gergin, huzursuz hissedebilmekte, sadece sınavla ilgili konuşma motivasyonu içerisinde olabilmekte ya da konuyu açma konusunda isteksiz davranabilmektedir. Bu durumda, kaygının nasıl yaşandığı kişinin güçlük yaşadığı durumlarda verdiği genel tepkilerle paralellik gösterecektir.
Sınav Kaygısının Olası Nedenleri
Sınav kaygısının nedenleri, kişisel farklılıklara göre değişmektedir. Ancak genel olarak incelendiğinde, kaygı durumunun yüksek beklentiler, başarısızlığa yüklenen anlamlar, başarısızlık korkusu, özgüven, mükemmeliyetçilik, benlik saygısı ve diğerlerinin başarısızlık karşısında verebileceği tepkilerle yakından ilişkili olduğu görülmektedir. Anne babaların başarıya yüklediği anlamlar, çocuklardan beklentileri de sınav kaygısını arttıran neden arasında sayılabilir.
Sınav Kaygısıyla Baş Etme Yolları
Diğer tüm duygular gibi sınav kaygısının da ancak anlaşıldığında şiddeti azalacaktır. Kişi için, sınavın ne anlama geldiği, başarıya nasıl bir anlam yüklediği ve ailenin başarısızlığa yüklediği anlamları araştırmak kaygısıyla kalmasını kolaylaştıracaktır. Bununla birlikte, herkesin kendini sakinleştirmek için seçtiği yolun farklı olduğu unutulmamalıdır. Yürüyüş yapmak, yazmak, yoga ve meditasyon uygulamaları yapmak ya da daha önceden benzer deneyimlerden geçmiş kişilerle konuşmak kaygı durumundan uzaklaşmayı sağlayabilir. Neyin iyi gelebileceğini belirlemek için önceki deneyimlere bakmak fayda sağlayabilir. Unutulmamalıdır ki, kaygı işlevseldir. Performansı etkilese bile kişinin yaşamında hizmet ettiği bir alan vardır. Kaygının işlevini anlamak her zaman kolay olmamaktadır. Bu durumda mutlaka bir uzmandan destek alınmalıdır.
Kaygıyla ilgili diğer içeriğimize buradan ulaşabilirsiniz.