Akademik erteleme, akademik kökenli sorumlulukların geciktirilerek, stres yaratacak denli ertelenmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu kavram, erteleme davranışının bir alt türü olarak açıklanmaktadır. Akademik erteleme eğilimi yüksek olan öğrenciler, verilen ödevleri yapmakta, sınavlara hazırlanmakta ve okulla ilgili yerine getirilmesi gereken herhangi bir görevi zamanında yapmakta güçlük yaşarlar. Nihayetinde akademik başarı düşer ve bazı durumlarda okul döneminin uzaması gündeme gelebilir.
Akademik erteleme, duygusal, davranışsal ve bilişsel boyutları olan karmaşık bir kavramdır. Tamamlanması gereken sorumluluk yapılmadıkça kişinin stres düzeyi yükselir, endişesi artar ve beraberinde suçluluk duygusu ortaya çıkar. Ertelenen zamanın uzaması kişinin tüm bu rahatsızlık uyandıran yoğun duyguları yaşamış olduğu zaman dilimini de uzatmış olur. Yapılan çalışmalar akademik ertelemenin mükemmeliyetçi tutum ve başarısızlık korkusuyla ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Yani, verilen görevi kusursuz bir şekilde yapmayı hedefleyen bir öğrenci onu yapmaya başlamakta zorlanacak ve son ana dek yapmaktan kaçınacaktır. Bununla birlikte, sorumluluğunu yerine getirdiğinde alabileceği geri bildirimin olumsuz olma ihtimali ve olası bir başarısızlık durumu, erteleme davranışını pekiştirecektir. Öte yandan kendilik algısı olumlu olan bir öğrenci ise, yapacağı ödevin geri bildiriminin olumsuz olmasından daha az etkilenecek, öz saygısını korumayı sürdürecektir. Bu nedenle, verilen işi yerine getirmeyi ertelemek yerine ortaya çıkan sonuçtan memnun kalacaktır. Önemli olan kişinin gerçeklikte olumsuz bir geri bildirim alıp almaması değildir. Erteleme eğilimi olan kişi, dış gerçeklikte negatif bir sonuçla karşılaşmasa bile kendini yapmış olduğu işin yeterliliği konusunda ikna etmekte güçlük yaşayabilir. Başarısız olma ihtimalinin yarattığı kaygının da bu duruma eşlik ettiği söylenilebilir.
Düşük öz saygı, başarısızlık korkusu, mükemmeliyetçi tutum gibi etmenler akademik erteleme davranışının büyük oranda destekçisi gibi gözükmektedirler. Bu etmenlerin kişinin iç dünyasındaki anlamlarının çalışılması erteleme eğilimini de düşürebilir. Bununla birlikte, erteleme davranışıyla birlikte kişinin yaşamında nelerin olduğu, ne gibi zorluk ve kayıpların meydana geldiğini belirlemek de oldukça önemlidir. Unutulmamalıdır ki olumsuz bile olsa devam ettirilen davranışların hizmet ettiği alanlar vardır. İşlevsel olmayan bu alanları belirlemek, sağlıklı olanların keşfini de kolaylaştıracaktır.
Uzm.Psk.Dnş.Miralem Gür
Kaynakça:
- Akbay, S., & Gizir, C. (2010). Cinsiyete göre üniversite öğrencilerinde akademik erteleme davranışı: akademik güdülenme, akademik özyeterlik ve akademik yükleme stillerinin rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 60-78.
’’Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka bir ruh sağlığı uzmanına başvurunuz.’’