Deprem korkusunu yani sismofobiyi anlamak için öncelikle korkunun ne olduğunu anlamamız gerekir. Korku, canlıların çevrelerinde yaşamlarını tehdit edecek bir durum oluştuğunda ortaya çıkan bir duygudur. Korku, Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisinde belirttiği bireyin en temel ihtiyacı olan güvenlik ihtiyacı ile ilişkilidir. İlk insanlarda vahşi hayvanlardan, depremden, selden, kuraklıktan korkmak şeklinde ortaya çıkan korku duygusu, savaş-kaç mekanizmasını harekete geçiren faydalı ve uyum sağlayıcı bir durum olarak ortaya çıkmaktaydı fakat günümüzde bu duygunun normal seviyesinin üzerinde seyretmesi, kişinin panik, kaygı ve korku duygularını yoğun şekilde yaşaması durumunda sağlıklı olan korku duygusu bir rahatsızlık olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kişinin kendini tehdit altında hissettiği durumlardan biri de depremdir. Deprem, engellenemez ve bilinemez oluşu sebebiyle kişilerde tedirginlik yaratabilir. Sevdiklerini kaybetme korkusu, ölüm korkusu, çaresizlik, kaygı gibi duygular da sismofobiye (deprem korkusu) eşlik edebilir.
Sismofobi, genellikle deprem bölgesinde yaşayan kişilerde daha çok görülse de birçok kişi üzerinde etkili bir korku türüdür. Sismofobi, yaşanılan deprem felaketinden sonra ortaya travma sonrası stres bozukluğu şeklinde ortaya çıkabileceği gibi deprem felaketini yaşamayan ancak depreme dair fotoğraf, video, haber gibi kaynaklara maruz kalan kişilerde de görülebilmektedir.
Deprem Korkusu:Sismofobi Belirtileri Nelerdir?
- Depreme dair bir şey duyduğunda kaçma, saklanma, saklandığı yerden uzun süre çıkamama,
- Depreme dair oluşan yoğun kaygı ve korku durumu,
- Ağlama, çığlık atma,
- Baş dönmesi, mide bulantısı yaşama,
- Kapalı alanlara girmekten korkma,
- Yolda yürürken binaların dayanıklı olup olmadığını kontrol etme,
- Deprem olması durumunda kendine kaçış yolu hazırlamak için olağanüstü çaba harcama,
- Depremle çok ilgili olma veya depremle ilgili konularda konuşmaktan kaçınma,
- Gününün çoğunu deprem hakkında konuşarak veya düşünerek geçirme.
Sismofobi Nasıl Yenilir?
Deprem korkusu, depremlere karşı doğal bir tepki olabilir ve bu korkuyu yenmek için bazı adımlar atılabilir:
1. Depremler hakkında daha fazla bilgi edinerek neyin normal olduğunu anlayabilirsiniz. Depremlerin nasıl oluştuğunu ve nasıl davranmanız gerektiğini öğrenmek, korkunuzu azaltabilir.
2. Acil durum planı yapmak ve acil durum malzemeleri bulundurmak güvenli hissetmenizi sağlayabilir. Kendinizi hazır hissetmek, korkunuzu azaltabilir.
3. Nefes alma egzersizleri, meditasyon veya derin nefes alma gibi zihinsel teknikler stresi azaltabilir ve korkunuzu kontrol altına almanıza yardımcı olabilir.
4. Küçük adımlarla depremle ilgili korkularınızla yüzleşmeyi deneyebilirsiniz. Örneğin, deprem simülasyonlarını izlemek veya deprem tatbikatlarına katılmak gibi.
5. Eğer deprem korkusu yaşam kalitenizi etkiliyorsa, bir uzmandan yardım almayı düşünebilirsiniz. Korkuları yenmek zaman alabilir. Kendinize sabır gösterin ve destek almaktan çekinmeyin.
Psk.Dnş.Derya Karataş
Kaynakça:
- Nakajima, Ş. (2012). Deprem ve sonrası psikolojisi. Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2), 150-155.
’’Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka bir ruh sağlığı uzmanına başvurunuz.’’